Anyż – właściwości, zastosowania i przeciwwskazania

Zastanawiasz się, jakie są właściwości anyżu i dlaczego warto go znać? Ta aromatyczna przyprawa od wieków zachwyca smakiem i niezwykłym działaniem zdrowotnym. Dowiedz się, jak wykorzystać anyż w kuchni, kosmetyce i naturalnej terapii.

 Mareefe z Pixabay

Co to jest anyż i skąd pochodzi – odmiany i charakterystyka

Pimpinella anisum (anyż biedrzeniec) jest jednoroczną rośliną zielarską, która pochodzi z rodziny Apiaceae i osiąga 50 cm wysokości [4]. Ma pierzaste liście, białe baldachowate kwiaty i drobne nasiona o intensywnym aromacie. To właśnie te ostatnie znalazły zastosowanie jako przyprawa i surowiec leczniczy.

Pochodzenie i historia stosowania anyżu biedrzeńca i anyżu gwiaździstego

Uprawa anyżu biedrzeńca rozpoczęła się w rejonie Morza Śródziemnego i na Bliskim Wschodzie. Już w starożytności stosowano tę przyprawę w Grecji i Egipcie, gdzie dostrzeżono, że wspomaga procesy trawienne [10]. Z kolei Illicium verum (anyż gwiaździsty) wywodzi się z południowych Chin i północnego Wietnamu. Od setek lat odgrywa istotną rolę w medycynie azjatyckiej [15].

Rodzaje anyżu i ich charakterystyka

Anyż biedrzeniec wytwarza drobne owoce o słodkim i czystym smaku. Z kolei Illicium verum rozwija charakterystyczne, gwiaździste owocostany, które mają złożony profil aromatyczny i stanowią bogate źródło anetolu. Z badań porównawczych wynika, że oba gatunki różnią się nie tylko charakterystyką botaniczną, ale też składem fitozwiązków i zastosowaniem [12].

Warunki uprawy i wymagania środowiskowe – anyż biedrzeniec vs. anyż gwiaździsty

Zauważono, że anyż biedrzeniec najlepiej rośnie w klimacie ciepłym. Preferuje gleby przepuszczalne i dobrze nasłonecznione stanowiska [4]. Anyż gwiaździsty natomiast występuje wyłącznie w klimacie tropikalnym. Lubi wysoką wilgotność i żyzne, lekko kwaśne gleby [15]. Wyjaśnia to, dlaczego oba gatunki rosną w innych obszarach geograficznych i uprawia się je w odmienny sposób.

Właściwości zdrowotne anyżu – co mówi medycyna naturalna?

Wspomniana roślina cieszy się sporym zainteresowaniem w medycynie naturalnej. Omawiając działanie anyżu biedrzeńca, należy zwrócić uwagę na jego silne właściwości przeciwutleniające [1]. Z badań przeprowadzonych z udziałem zwierząt wynika, że ekstrakty z tej przyprawy zmniejszają stres oksydacyjny [12]. Ponadto anyż jest powszechnie znany ze swojej aktywności przeciwbakteryjnej i przeciwgrzybiczej [13].

Wpływ anyżu na zdrowie układu pokarmowego i migreny

Cierpisz na niestrawność? Wśród korzyści zdrowotnych ze stosowania anyżu wymienia się redukcję dolegliwości żołądkowych [7]. Olejek z Pimpinella anisum łagodzi objawy gastryczne, takie jak kolki i wzdęcia [3]. Co ciekawe, zauważono, że anyż biedrzeniec dodany do kremu może skracać czas i częstotliwość występowania migreny [5].

Korzyści zdrowotne ze stosowania anyżu przy dolegliwościach hormonozależnych i przewlekłych stanach zapalnych

Przebadano również tę popularną roślinę zielarską pod kątem łagodzenia objawów menopauzy i PMS. Stwierdzono, że anyż zmniejsza częstotliwość uderzeń gorąca i bóli menstruacyjnych [9].

Pimpinella anisum może przynieść korzyści także przy przewlekłych stanach zapalnych. Działanie anyżu ma bowiem komponenty przeciwzapalne i immunomodulujące [12].

Wpływ anyżu na zdrowie w infekcjach wirusowych i układu oddechowego

Anyż gwiaździsty zawiera kwas szikimowy, który jest prekursorem leku przeciwwirusowego Tamiflu [8]. Wspomniany medykament stosuje się m.in. w przypadku grypy. Tę roślinę zielarską podaje się również na kaszel, przeziębienie i problemy z oddychaniem, ponieważ wykazuje właściwości antyseptyczne i wykrztuśne [1].

Zastosowanie anyżu w kuchni – przepisy i inspiracje

Lubisz odkrywać nowe smaki? Anyż może całkowicie odmienić Twoje gotowanie. Wspomniana przyprawa nadaje głębi i charakteru przyrządzanym przez Ciebie potrawom.

Anyż w kuchni sprawdza się zarówno w daniach słodkich, jak i wytrawnych. Korzystając z niego, stworzysz posiłki pełne aromatu i niebanalnych akcentów smakowych.

Ze względu na słodkawo-korzenny aromat, anyż pasuje do wielu tradycyjnych przepisów. Świetnie odnajduje się również w nowoczesnych połączeniach.

Anyż jako przyprawa do mięs i deserów

Mięso zyska nowy wymiar, gdy dodasz do niego szczyptę anyżu. Przyprawa przełamie ciężkość wołowiny czy wieprzowiny. Świetnie komponuje się z sosem sojowym, imbirem czy miodem.

Twoje słodkie wypieki nabiorą wyjątkowego charakteru za sprawą tej przyprawy. Anyż pasuje do pierników, kruchych ciasteczek i domowych likierów.

Prosty przepis na herbatę rozgrzewającą z anyżem

Zagotuj wodę i wrzuć do niej łyżeczkę nasion anyżu. Dodaj plaster imbiru i odrobinę miodu. Otrzymasz napar, który rozgrzewa i wspiera trawienie.

Duszona wieprzowina z anyżem

Podsmaż kawałki mięsa, a następnie zalej je bulionem. Dodaj cebulę, czosnek, sos sojowy i gwiazdkę anyżu. Całość duś na małym ogniu, aż mięso stanie się miękkie i aromatyczne.

Deser z pieczonymi jabłkami i anyżem

Przekrój jabłka na pół i usuń z nich gniazda nasienne. Posyp cynamonem, dodaj trochę miodu i odrobinę mielonego anyżu. Piecz do uzyskania miękkości. Deser podaj z jogurtem naturalnym.

Powyższe przepisy z anyżem pokazują, że kuchnia może być smaczna i kreatywna. Niewielka ilość nasion nada potrawom wyjątkowego aromatu.

Anyż w fitoterapii i kosmetyce – jak go używać bezpiecznie?

Omawiana roślina zielarska zachwyca nie tylko smakiem, ale też właściwościami leczniczymi i pielęgnacyjnymi. Od wieków wspiera zdrowie i urodę.

Anyż w fitoterapii wspomaga trawienie i łagodzi kaszel. Stosuje się go w formie naparów i syropów [3].

Dużą popularnością cieszą się także kosmetyki z anyżem. Dodaje się go do kremów i toników, ponieważ odświeża skórę i redukuje drobne niedoskonałości [2].

Olejek anyżowy używa się w aromaterapii, aby poprawić nastrój i wyciszyć układ nerwowy. Kilka kropli dodanych do kąpieli działa relaksująco i odprężająco [12].

Szampony zawierające anyż wspierają skórę głowy. Jednocześnie redukują nadmiar sebum i ograniczają przetłuszczanie włosów.

Pamiętaj, że stosowanie naturalnych substancji też wymaga rozsądku. Olejki eteryczne należy rozcieńczyć przed użyciem, a kosmetyki przetestować na niewielkim fragmencie skóry.

Choć anyż daje wiele możliwości, ważne, abyś bezpiecznie go stosował. Dzięki temu w pełni wykorzystasz jego potencjał, unikając podrażnień.

Przeciwwskazania i środki ostrożności – kiedy unikać anyżu?

Nie każdy organizm dobrze toleruje tę roślinę zielarską. Istnieją przeciwwskazania do stosowania anyżu, wśród których wymienia się głównie alergie. Szczególną ostrożność powinny zachować osoby uczulone na seler czy koper, ponieważ anyż może dawać reakcje krzyżowe [16].

Działania niepożądane anyżu

Zbyt duże porcje mogą wywoływać problemy żołądkowe i nudności. Ponadto u niektórych osób pojawiają się podrażnienia skóry i wysypka. Działania niepożądane anyżu wynikają z obecności anetolu w olejku [11].

Stosowanie anyżu w ciąży

Niestety, w ciąży nie należy sięgać po tę przyprawę. Duże porcje olejku anyżowego mogą działać estrogenowo i wpływać na gospodarkę hormonalną [6].

Interakcje anyżu z lekami

Anyż może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami przeciwzakrzepowymi i hormonalnymi. Ponadto anetol moduluje aktywność enzymów wątrobowych [14].