Lukrecja – właściwości lecznicze, zastosowanie i przeciwwskazania

Czy wiesz, z czego wynika niezwykła moc tej rośliny? Poznaj właściwości lukrecji, które od wieków fascynują zarówno lekarzy, jak i smakoszy. Sprawdź, jak może wspierać Twoje zdrowie i kiedy powinieneś jej unikać.

martaposemuckel z Pixabay

Co to jest lukrecja – pochodzenie, skład i historia

Lukrecja (Glycyrrhiza glabra) jest byliną z rodziny bobowatych Fabaceae. Dorasta nawet do 1,5 metra wysokości i tworzy rozbudowany system korzeniowy. To właśnie podziemna część rośliny znalazła zastosowanie jako surowiec lekarski i przyprawa. Lukrecja była znana już w starożytnym Egipcie, Grecji i Chinach [3].

Pochodzenie i warunki uprawy lukrecji

Lukrecja rośnie naturalnie w Azji, Europie Południowej i na Bliskim Wschodzie. Lubi gleby żyzne i przepuszczalne, które obfitują w surowce mineralne, w tym wapń. Preferuje stanowiska nasłonecznione o umiarkowanej wilgotności. Uprawy lukrecji prowadzi się dziś na szeroką skalę [6].

Gatunki lukrecji i ich charakterystyka

Najczęściej stosowanym gatunkiem jest Glycyrrhiza glabra (lukrecja gładka), która wyróżnia się słodkim i intensywnym smakiem. W Azji dużą popularnością cieszy się Glycyrrhiza uralensis (lukrecja uralska). Spotyka się również Glycyrrhiza inflata (lukrecję chińską), której używa się przy produkcji chińskich preparatów leczniczych. Poszczególne gatunki lukrecji różnią się zawartością fitozwiązków [10].

Skład chemiczny lukrecji i substancje czynne

Zastanawiasz się, co zawiera lukrecja? Ta popularna roślina dostarcza głównie saponiny triterpenowe. Jej najważniejszym związkiem jest kwas glicyryzynowy, który uchodzi za 50 razy słodszy od cukru. W składzie lukrecji znajdziesz też flawonoidy, kumaryny i fitosterole. Wspomniane związki odpowiadają za jej działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne [7].

Historia stosowania lukrecji

W medycynie chińskiej stosowano ją już 2000 lat temu. Wchodziła w skład słynnej mieszanki „Shén Nóng Běn Cǎo Jīng”. Również starożytni Grecy i Rzymianie cenili jej właściwości wzmacniające. Do dziś pozostaje ważnym surowcem w fitoterapii [4].

Korzyści zdrowotne lukrecji – na co pomaga?

Ciekawi Cię, na co pomaga lukrecja? Od wieków stosuje się ją w tradycyjnej medycynie różnych kultur. Jej moc tkwi w bioaktywnych związkach obecnych w korzeniu. Badania potwierdzają, że działanie lecznicze lukrecji jest wielokierunkowe [6].

Wpływ lukrecji na układ pokarmowy

Korzeń lukrecji działa osłaniająco na błonę śluzową żołądka. Może łagodzić refluks, zgagę i dolegliwości trawienne. W medycynie naturalnej stosuje się tę roślinę przy wrzodach żołądka. Jest to jeden z najlepiej przebadanych aspektów wpływu lukrecji na zdrowie [5].

Działanie przeciwzapalne i przeciwwirusowe lukrecji

Silne właściwości immunomodulujące i antyoksydacyjne stanowią kolejną zaletę lukrecji. Zawarte w niej substancje aktywne hamują rozwój niektórych wirusów i bakterii. Lukrecja może łagodzić infekcje górnych dróg oddechowych [2].

Korzyści stosowania lukrecji dla układu oddechowego

Borykasz się z katarem i bólem gardła? Lukrecja rozrzedzi śluz i ułatwi Ci odkrztuszanie. Wspiera leczenie przewlekłego kaszlu i zapalenia oskrzeli. Nic dziwnego, że znajdziesz ją w wielu syropach ziołowych, gdyż naturalnie pomaga zwalczać infekcje [4].

Wpływ lukrecji na metabolizm i gospodarkę hormonalną

Wyciągi z lukrecji mogą obniżać poziom cholesterolu i wspierać wątrobę. Wykazano też, że wspomniana roślina wykazuje u kobiet działanie estrogenopodobne. W rezultacie znalazła zastosowanie w łagodzeniu objawów menopauzy. Stanowi składnik suplementów diety na przekwitanie [1].

Lukrecja w kuchni i kosmetyce – jak wykorzystać jej smak i właściwości?

Lukrecja jest rośliną o charakterystycznym słodkim smaku i wielu zastosowaniach. Wykorzystuje się ją zarówno w kuchni, jak i przy produkcji kosmetyków. Jej korzeń od wieków cieszy się dużym zainteresowaniem w różnych kulturach. Już dziś odkryj jego niezwykły potencjał w codziennym życiu [4].

Lukrecja w kosmetykach

Możesz spotkać lukrecję w kosmetykach do pielęgnacji skóry wrażliwej. Ekstrakt z jej korzenia działa łagodząco i wspomaga rozjaśnianie przebarwień. Ponadto lukrecja wykazuje właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne, dlatego wspiera walkę z trądzikiem i przedwczesnym starzeniem. Dodaje się ją do kremów, toników i maseczek [6].

Jak używać lukrecji w kuchni?

Twoją pasją jest gotowanie i pieczenie? Prawdopodobnie zastanawiasz się, jak używać lukrecji w kuchni. Masz wiele opcji do wyboru. Jej korzeń możesz zaparzyć, a powstały napój wypić jako herbatę. Znajdziesz ją także w słodyczach, w tym w popularnych czarnych żelkach, napojach i przyprawach do mięs. Smak lukrecji świetnie komponuje się z anyżem i cynamonem [10].

Przepisy z lukrecją

Napar z lukrecji na chłodne dni

Składniki:

• 1 łyżeczka suszonego korzenia lukrecji

• 250 ml wrzątku

• plaster cytryny
  
  

Zalej korzeń wrzątkiem i parz przez 10 minut pod przykryciem. Następnie przecedź i podawaj z cytryną. Ten prosty napój ma słodki, kojący smak.

Syrop z lukrecji do deserów

Składniki:

• 200 ml wody

• 2 łyżki sproszkowanego korzenia lukrecji

• 100 g cukru trzcinowego

Podgrzej wodę i wsyp cukier, mieszaj, aż całość się rozpuści. Następnie dodaj lukrecję i gotuj na wolnym ogniu przez 5 minut. Przefiltruj i przechowuj w lodówce do tygodnia. Przygotowany syrop świetnie pasuje do lodów i jogurtów.

Kruche ciasteczka z lukrecją

Składniki:

• 200 g mąki pszennej

• 100 g masła

• 80 g cukru

• 1 jajko

• 1 łyżeczka sproszkowanej lukrecji

Zagnieć wszystkie składniki na gładkie ciasto. Uformuj z niego małe kulki i spłaszcz je na blasze. Piecz w 180 stopniach Celsjusza przez 12-15 minut. Ciasteczka wyróżniają się ciekawym, korzennym posmakiem.

Stosowanie lukrecji – przeciwwskazania i skutki uboczne

Choć lukrecja ma wiele cennych właściwości, nie zawsze jest bezpieczna. Zbyt duże spożycie tej przyprawy może wywoływać niepożądane reakcje w organizmie. W związku z tym staraj się korzystać z tej rośliny w sposób świadomy i umiarkowany. Jej nadmiar niesie bowiem konkretne zagrożenia [5].

Czy lukrecja szkodzi?

Wszystko zależy od porcji. Jej nadmierne spożycie podnosi ciśnienie krwi. Ponadto lukrecja może zaburzać gospodarkę elektrolitową i powodować obrzęki [9].

Przeciwwskazania do stosowania lukrecji

Nie każdy może sięgać po tę roślinę bez ograniczeń. Wśród przeciwwskazań do stosowania lukrecji wymienia się: 

• nadciśnienie, 

• choroby serca, 

• niewydolność nerek, 

• ciążę – lukrecja może wpływać na hormony i powodować powikłania [1].

Skutki uboczne lukrecji

Ludzie najczęściej zgłaszają problemy, takie jak:

• ból głowy, 

• uczucie zmęczenia, 

• hipokaliemia (obniżony poziom potasu),

• pseudohiperaldosteronizm (stan, w którym organizm wykazuje objawy nadmiaru aldosteronu – wysokie ciśnienie, utratę potasu i nadmiar sodu) [8].